5 Kasım Dünya Tsunami Farkındalık Günü, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Musavver Didem Cambaz dikkat çekici değerlendirmelerde bulundu. İstanbul depremi sonrasında meydana gelebilecek olası tsunami konusunda uyarıda bulunan Cambaz, alınması gereken önlemlere de değindi. Dr. Musavver Didem Cambaz’ın açıklamalarına göre uzmanlar, olası bir İstanbul depremi durumunda tsunami bekliyor.
Detaylar burada…
Dr. Musavver Didem Cambaz, 2015 yılı sonunda Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Tsunami Farkındalık Günü” olarak ilan edilen 5 Kasım dolayısıyla değerli açıklamalarda bulundu.
Olası İstanbul depremi sonrası tsunami oluşma riski ve alınabilecek önlemlere değinen Dr. Acrobat, tsunami; Deprem, volkanik patlama ve heyelan gibi doğal afetler sonrasında deniz tabanının aniden yer değiştirdiğini ve bu hareketin deniz kütlesini dalgalar halinde kıyılara doğru ittiğini belirtti. Cambaz, dalgaların kaynak noktasından uzaklaştıkça yükseklik kazandığını, bunun da kıyı kesimlerde büyük tahribata yol açtığını belirtti. Bilindiği üzere bu tahribatlar yerleşim alanlarına, ekosistemlere ve insan yaşamına önemli zararlar vermektedir.
Peki olası İstanbul depreminden sonra tsunami riski var mı?
Musavver Didem Cambaz, 8 bin 300 kilometrelik kıyı şeridine sahip olan, deprem ve fay hatlarının etkilediği ülkemizin, tsunami sonucu da zarar görebileceğini belirtti.
11 Mart 2011’de Japonya’da meydana gelen 9,0 büyüklüğündeki depremde meydana gelen tsunamiyi hatırlatan Dr. Cambaz, tsunamilerin çoğunlukla Pasifik Okyanusu’ndaki dalma ve batma zonlarında gözlemlendiğini belirtti.
2004 yılında Sumatra’da meydana gelen 9,3 büyüklüğündeki depremin ardından meydana gelen tsunaminin çeşitli kıtalarda ve toplam 11 ülkede can kaybına ve büyük hasara neden olduğunu belirtti.
Tarihi kayıtlar incelendiğinde ülkemizde daha önce de tsunamilerin meydana geldiği görülmektedir. Bu, “Tsunami olursa yeni bir tsunaminin beklenmesi gerekir” anlamına geliyor.
Türkiye’nin tarihi kayıtlarına da değinen Dr. Cambaz, Kuzey Anadolu Fay Hattı nedeniyle riskli bölgelere işaret ediyor. İşte Dr. Cambaz’ın açıklaması:
Kuzey Anadolu Fay Hattı, Doğu Anadolu Fay Hattı ve onu takip eden Ölüdeniz Fayı ile Akdeniz Helenik nedeniyle Ege ve Akdeniz’de meydana gelecek depremler sonucu tüm denizlerimizde tsunami oluşması bekleniyor. Ark. Tarihi kayıtlara baktığımızda etrafımızdaki denizlerde tsunami yaşanıyor. 365 yılında Girit’in batısında ve 1303 yılında Girit’in güneydoğusunda meydana gelen büyük depremlerden sonra tsunamiler meydana gelmiştir. Dolayısıyla bir yerde deprem olursa yine olacaktır. Bir tsunami meydana gelirse, başka bir tsunami beklenmelidir.
İstanbul depremi tsunami senaryosunda: 6 metrelik dalgalar oluşabilir!
Deniz seviyesindeki yerleşim yerlerine dikkat çeken Dr. Cambaz, İstanbul için beklenen tsunamide 6 metrelik dalgaların olabileceğini belirtti. Açıklamada geçmiş yılların tarihi kayıtlarına da değindi:
Tsunami İstanbul için de beklediğimiz bir şey. Sadece deprem nedeniyle değil. Deprem sonrası tetiklenebilecek deniz altı heyelanı nedeniyle İstanbul’da tsunami bekliyoruz. Burada yıkmaya çalıştığımız en büyük algı, tsunami derken Japonya’da, Endonezya’da olduğu gibi 20 metrelik dalgaları kastediyoruz. 1509 ve 1894 depremlerinden sonra burada kaydedildiği üzere 6 metre civarında dalgalar söz konusudur. Bu büyük bir yıkıma ve kaosa neden olabilir. Çünkü deniz seviyesinde yerleşimlerimiz var.
Depremin yıkıcılığının yanı sıra ikincil bir afet olarak kayıtlara geçmiş olsa da tsunami, 1999 Marmara, 2017 Kos Adası ve 2020 Ege Denizi depremlerinden sonra meydana geldi.
1999 yılında meydana gelen Marmara Depremi’nin ardından tsunaminin meydana geldiğini belirten Cambaz, 30 Ekim 2020’de Ege Denizi’nde meydana gelen depremde Seferihisar’da etkili olan tsunamiyi de hatırlattı:
Biz hiçbir zaman tsunaminin olmayacağını düşünürken bu depremlerden sonra olabileceği ve birilerinin hayatını kaybedebileceği gündeme geldi. 30 Ekim 2020’de Ege Denizi’nde meydana gelen depremde tsunami özellikle Seferihisar’da oldukça etkili olmuş, 1 kişi hayatını kaybetmiş, Sığacık’ta ise ciddi hasar meydana gelmişti.
Tsunamiye karşı nasıl önlem alınabilir?
Deprem sonrası denize yakın yerlerden uzak durulması gerektiğini vurgulayan Dr. Musavver Didem Cambaz, vatandaşları şu sözlerle uyardı:
Deniz seviyesinin 2-3 metrelik yükselişi hafife alınmamalı. Yarım metre de olsa, 1 metre de olsa, insanlar ‘ben yüzebilirim’ diye düşünür ama 30 santimetrenin üzerindeki su dalgası sizi sürükleme özelliğine sahiptir. Bunun dışında taşınan veya sürüklenen nesnelerle vurmak da travmaya neden olabilir. Bu durumda hiçbir şey yapamazsınız. Depremlerden farklı olarak tsunamiye karşı önlem alınabilir. Eğer deprem olduğunda bunu duyuyorsanız bu sizin en büyük alarmınızdır.
İstanbul Tsunami Eylem Planı’na göre kentin riskli bölgelerine “tsunami tahliye yolları”, “tsunami güvenli bölgesi” ve “tsunami bilgilendirme” panoları yerleştirildi.
Ayrıca tüm vatandaşlarımızın yaşadıkları bölgedeki tsunami tehlikesi konusunda bilgilendirilmesi ve aile bireyleri ile birlikte acil eylem planı hazırlanması gerekmektedir.
