Ticaret Bakanı Mehmet Muş, 2022 yılına ait 250 milyar dolarlık ihracat maksadını yakalayacaklarını belirterek, “Burada bir sapma söz konusu değil. 2023 ile alakalı da hep üzerine koyarak gitmek istiyoruz, aşağı düşmek istemiyoruz. (Bunun) için bütün enerjimizi sahaya yansıtacağız.” dedi.
Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi’nin 6’ncı aktifliğine katılan Muş, açılış oturumunda soruları cevapladı.
İhracat açısından yılın kıymetlendirilmesi ve 2023 beklentileri sorulan Muş, geçen seneyi 225 milyar dolarlık ihracatla kapattıklarını, bu yıl ise 250 milyar dolarlık ihracat gayesi bulunduğunu söyledi.
Muş, “Şu an itibarıyla biz bu hedefi yakalayacağımızı düşünüyoruz. Bu hedeften herhangi bir sapmamız söz konusu değil.” diye konuştu.
İhracatın artış trendinde bir yavaşlama kelam konusu olduğunu, Türkiye’nin ihracatının yüzde 55’ini yaptığı Avrupa Birliği üyelerine ve AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine yapıldığını lisana getiren Muş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Dolayısıyla oradaki bir yavaşlama, ister istemez oradaki talep düşüşü bizim ihracatımızı etkiliyor. Oradaki yavaşlamayı natürel şu an ağır bir formda uzak ülkeler stratejisini açıklamıştık. Bizim dünya ihracatından aldığımız hisse yüzde 1 ancak uzak ülkeler olarak belirlediğimiz ülkelerden aldığımız hisse yüzde 0,25 yani olağanın dörtte biri. Hasebiyle onu tıpkı düzeye çıkarmak üzere bir maksadımız var.
Bu iş ilişkilerini çabucak kurmak olmuyor. Lakin şu an bütün iş planlarımız, ihracatçı birliklerinin bütün seyahatleri, fuarları ve tertipleri bu pazarlara yönelik yapılıyor. Hasebiyle biz buradaki hissemizi da dünyadan aldığımız hisse olan ortalama yüzde 1 düzeyine çıkarmak istiyoruz. Bu, bize ek 80 milyar dolarlık bugünkü sayılarla ihracat artışı demek. Bu sıkıntı bir süreç. Lojistik, planlama, oradaki dağıtım kanallarına girme ayağı var.”
“2023 yılı, 2022’den daha güç olacak dünya için”
Bakan Muş, ihracatta talepteki yavaşlamayı tetikleyen en büyük unsurun belirsizlik olduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Bir halde maliyetler finanse ediliyor, finansal maliyetlerinin yüksekliği yahut yatırım maliyetinin yüksekliğine bir halde katlanılıyor fakat gelecekle alakalı beklentilerin olumsuzluğu, ne olacak beklentisi bütün her şeyi durduruyor. Yani hiç beklemediğiniz vakit bir ülkede öbür bir gelişme olabiliyor. Hasebiyle bu beklenti ister istemez yatırım kararlarını ve talebi inanılmaz derecede azaltıyor.
Biz bunu aşikâr bölümlerde görüyoruz. Bu açığımızı kapatmak için bu ek pazarlara yöneleceğiz lakin yalnızca AB’de değil, küresel ekonomide uluslararası kuruluşların aşağı yönlü bazı revizeleri söz konusu. Yani ticaretteki büyüme beklentilerini aşağı yönlü revize ediyorlar 2023 için. Dolayısıyla 2023 yılı, 2022’den daha güç olacak dünya için.”
Muş, büyük umutlarla girilen 2022’de yaşanan Ukrayna-Rusya Savaşı’nın, yaptırım kararlarını, ilişkilerin gerilmesini, emtia ve enerji fiyatlarındaki artışların sürmesini, enerji tedarikinde yaşanan problemlerin hem üretimi hem de talebi ciddi şekilde olumsuz etkilediğini söyledi.
“2022 gayelerimizden sapma yok”
Ticaret Bakanı Muş, 2023’ün 2022 yılından daha zor olacağını belirterek, “Ancak biz 2022 amacımızı yakalayacağız. Burada bir sapma kelam konusu değil. 2023 ile alakalı da daima üzerine koyarak gitmek istiyoruz, aşağı düşmek istemiyoruz. Münasebetiyle bu geldiğimiz noktanın üzerine çıkmak için bütün gücümüzü alana yansıtacağız.” diye konuştu.
Uzak ülkelerde Türkiye’nin ve Türk ürünlerinin imajının çok olumlu olduğunu dile getiren Muş, gelecek dönemde çok yoğun şekilde oralara odaklanacaklarını söyledi. Muş, bu çalışmaların 3-4 yıl sürebileceğini kaydederek, aradan geçen sürede AB’nin yine önemini koruyacağını ancak onun gibi önemli pazarların ortaya çıkabileceğini bildirdi.
“2023’te hizmet ihracatında 100 milyar dolarlık hedefi aşmak istiyoruz”
Bakan Muş, hizmet ihracatına ilişkin bir soru üzerine, “Bu yıl olmasa da 2023’te hizmet ihracatında 100 milyar dolarlık maksadı artık aşmak istiyoruz. Burada gündemimize aldığımız pek çok ana bölüm var. Hizmet ihracatının net artısı aslında mal ihracatından çok daha fazla. Münasebetiyle katma kıymeti çok daha ülkede kalıyor.” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin mal ve hizmet ihracatının 350 milyar dolara ulaşmış olacağını ifade eden Muş, şunlara vurgu yaptı:
“Dolayısıyla bu sayıları ortaya koyduğunuzda cari istikrarda bütün bu zorluklara karşın, şayet iktisadı sarsılmadan devam ediyorsa bu döviz akışının da bir sebebi. Yani güç fiyatlarından ötürü yaklaşık 100 milyar doların üzerinde yalnızca güç faturası ödenecek lakin bunu finanse edebiliyor bu ülke. Güç faturaları bu kadar yüksek olmamış olsaydı zati cari fazlaya geçmişti ülke. Hasebiyle bütün bu kuvvetli süreçte bile Türkiye bunu dengeleyebiliyor. Bu Türkiye iktisadının aslında üretkenliğiyle alakalı.”
Muş, mal ve hizmet ihracatı ile ilgili teşvik mekanizmalarını ortaya koyduklarını kaydederek, hizmet ihracatı tarafında da bir farkındalık başladığını söyledi.
“e-ticaret yasası bölümü büyütmeye çalışan bir düzenleme”
Ticaret Bakanı Muş, bilişim dalına özel tasarlanan e-Turquality (Bilişimin Yıldızları Programı) takviyelerine ait soruya karşılık, yalnızca bilişim ve emsal bölümlere yönelik bu hazırlanan bu programın şirketlerin ihracatlarına önemli katkı sunacağını bildirdi.
Hizmet ihracatı içerisinde en büyük katkıyı bilişim dalına ayırdıklarını lisana getiren Muş, dünyanın her geçen gün daha da ileriye gittiği bu alanda büyümek istediklerini anlattı.
Muş, yurt dışından eğitim için gelen üniversite öğrencilerine ait bilgi vererek, Türkiye’nin iyi öğrencileri buraya çekme imkanına sahip olduğunu söyledi.
CHP’nin e-ticarete yönelik kanunun kimi hususlarının iptali için Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurmasının ve AYM’nin kimi unsurları asıldan görüşeceğinin hatırlatılması üzerine Muş, bir dalın gelişimini, gelişen bir bölümün önünü kesmek istemediklerini söyledi.
Muş, devletlerin önlem aldıkları bahse biraz bakmak gerektiğini tabir ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bizim oluşturmaya çalıştığımız; öngörülebilir, kuralları ve esasları belirli ve dalı büyütmeye çalışan bir düzenleme. Bir tek şey söylüyoruz; Bir oyuncunun değil birden fazla oyuncunun olduğu, rekabet ettiği, insanların ve tüketicilerin alternatiflerinin olduğu, üreticilerin de alternatiflerinin olduğu, markalarımızı koruyabildiğimiz bir düzenleme. Düzenlemenin şeffaf, öngörülebilir ve bölümün tamamına yönelik tasarlanmış bir yapısı var. 2023 alakalı yürürlüğe girecek.
Ondan sonra bu alan büyüdükçe, bakın o denli bir hoş düzenek kuruldu ki burada, bütün e-ticaretle alakalı datalar bakanlığın sistemine akıyor. Her şey kesimle paylaşılıyor. Otomatik olarak bölüm hepsini yıl başında görüyor, planlamasını yapıyor, bütçesini yapıyor. Neyi engelliyor düzenleme? ‘Bir dakika bütün sektörün domine edilmesini istemiyorum’ diyor. Türkiye’nin yarın öbür gün ithalat siyasetleri için, kitleye ulaşımı için, sorun oluşturabileceğini görüyoruz ve bütün dünyada bu tartışmalar kelam konusu. Biz şu an erkenden bu düzenlemeyi yaptık. Göreceksiniz, birden fazla ülke bununla alakalı yasal çalışmalar yapmanın sıkıntısında.”
Muş, düzenlemenin sektörü çok geliştireceğini, tekelleşmeyi önleyeceğini, alternatif yapılar sunacağını, tek kaynağa bağımlı olmayı engelleyeceğini belirterek, “Ümit ediyorum Anayasa Mahkemesi bir an evvel kararını verir ve Türkiye’deki bu belirsizlik ortamı nihayete erer diye bir beklentimiz var.” diye konuştu.
“Dizi ve sinema ihracatına önemli teşvikler ayıracağız, önemli bütçe aldık”
Bakan Muş, Türk dizilerine yönelik yurt dışındaki ilgiden ve bu yapımların ihracatının ülkeye katkısından bahsederek, şu bilgileri verdi:
“Önümüzdeki periyotta dizi ve sinema ihracatı teşviklerimizin kıymetli bir kısmını ayıracağımız bir alan olacak. Önemli bir bütçe aldık. Bu alanı nitekim önemli sayılarla desteklemek istiyoruz. Kâfi ki burayı artırsınlar. 2022 sonu prestijiyle burada rekor bir sayıya ulaşmış olacağız diye bekliyoruz. O denli bir beklentimiz var. Bunu önümüzdeki yılla alakalı daha da artıracağız.
Önümüzdeki 5 yılla alakalı buralarda hangi sayılara geleceğimize dair varsayımlar var. Bu alanı önemli formda önümüzdeki 5 yıl içerisinde farklı bir noktaya taşıyacağız. (Dizi ihracatında şu anda rakamlar nedir?) Geçen yılla mukayese edilmeyecek bir noktaya ulaşmış vaziyette fakat daha kesinleşmedi sayılar.”
Muş, gümrük süreçlerini dijitalleştirmek için önemli yatırım yaptıklarını belirterek, standartları daima güncellediklerini, altyapı ile ilgili değerli yatırımlar yaptıklarını söyledi. Limanlara artık yerli x-ray aygıtı koymaya başladıklarını da lisana getiren Muş, çok uygun sonuçlar aldıklarını, Türkiye’nin bu eserde de ihracat yapmaya başlayacağını bildirdi.
